Донорлар үшін ақпарат

Донорға қойылатын талаптар

Донор —  өз қанын, онымен бірге науқасқа – денсаулық, өлім аузындағы адамға  - өмір сыйлайтын адам. «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекстің 165-бабына сәйкес, 18 жастан асқан дені сау, медициналық тексерістен өткен және қарама-қарсылықтар жоқ, медициналық мақсаттар үшін қан және оның құрылымдарын тапсыруға ерікті тілек білдірген кез келген адам донор бола алады.

Бұдан басқа, мыналарды білген жөн:

• донор 50 кг-нан кем болмауы, бойы 150 см кем болмауы тиіс.
• қан берер алдында өлшенген дене температурасы 37°С жоғары болмауы тиіс;
• рұқсат етілетін систоликалық қысым – 100-ден 160 сын.бағ. мм, диастоликалық - 60-тан 100  дейінгі сын.бағ.;
• жүрек қағысының рұқсат етілетін жиілігі – тамыр соғысының жиілігі минутына 50-100 соғыс.

          Донор барлық бұрыннан бар немесе ауырған аурулар туралы өзінде  бұрыннан бар немесе ауырған аурулар туралы, сондай-ақ есірткі затттары, психотроптық заттар және прекурсорларды пайдалану туралы осы мәліметтердің барлығын хабарлауға міндетті.

 Сізге донорлықтан қандай жағдайларда бас тартуы мүмкін?

Сонымен біз, кім донор бола алатынын анықтадық. Бірақ осы талаптардан басқа донорлыққа белгілі бір медициналық және әлеуметтік қарама-қарсылықтар бар. Аз уақыт бұрын жасалған операциялар, түрлі аурулар, тропиктік және субтропиктік климатты елдерге сапарлар (Азия, Африка,  Оңтүстік және Орталық Америка) – осының барлығы донорлықтан уақытша немесе тұрақты шеттетудің себебі болуы мүмкін.

Донорлыққа тыйым салулар (донорлықтан тұрақты шеттету белгілері)

• инфекциялық аурулар: В және С гепатиті, АИТВ-инфекциясы, ЖИТС, сифилис, туберкулез (барлық түрлері), туляремия, бөртпесүзек, лепра, В, С, АИТВ 1,2 вирустық гепатиттерінің маркерлеріне зерттеулердің оң нәтижесі, мерез;
• иньекциялық есірткі тұтынушылары;
• паразиттық аурулар: эхинококкоз, токсоплазмоз,
  трипаносомоз, филяриатоз, ришта, лейшманиоз;
• жіті трансфузиялық кеуекті энцефалопатиялар (далее -
  ПТГЭ):  Куру, Крейтцфельда-Якоба ауруы, Герстманн Штреуслер синдромы, отбасылық анамнезде ЖТКЭ барлығы,
  амиотрофикалық лейкоспонгиоз;
• адам анамнезінде гипофиз, өсу гормоны препараттарымен емделгендер;
• жүрек–қан-тамырлық аурулары: II-III деңгейдегі гипертензиялық ауру, жүректің ишемиялық ауруы, атеросклероз; атеросклеротикалық кардиосклероз; облитерациялайтын эндартериит, ерекше емес аортоартрит, қайталанба тромбофлебит, эндокордиттер,миокардиттер,жүрек кемістігі (туа және жүре біткен);
• декомпенсация кезеңінде тыныстық жетіспеушілік белгілері бар тыныс алу мүшелері аурулары;
• бауырдың созылмалы аурулары гепатиттер, соның ішінде токсикалық анықсыз этиологиялы, бауыр циррозы;
• бүйрек және зәр жүру жолдарының декомпенсация кезеңіндегі аурулары; 
• функция мен зат алмасуының қайтымсыз бұзылуы кезіндегі эндокринді жүйе ауруы, қант диабеті (инсулинге тәуелді нысаны);
• орталық нерв жүйесінің органикалық аурулары;
• дәнекер тіннің диффузиялық аурулары;
• сәулелік аурулар;
• көру мүшелерінің аурулары: толық соқырлық;
• тері аурулары: генерализацияланған псориаз, витилиго, терең микоздар;
• ЛОР (отоларингологиялық) аурулары: озена, күрделі ағындағы созылмалы іріңу-қабыну аурулары;
• қатерлі ісіктер және қан аурулары;
• қол-аяғының біреуінің алынуымен, паренхиматозды және/немесе қуыс ағза немесе мүше (бауыр, бүйрек, өкпе, асқазан) бөлігін алумен жүргізілген операциялар;
• созылмалы және жіті остеомелит;
• мүшелерді трансплантаттау;
• психикалық аурулар, есту мен сөйлеуден толық айрылу аурулары;
• анемнездегі анафилаксия расталған тұлғалар;
• бір ағзадан артық зақымдалған аутоиммундық аурулар;
• белгіленген генетикалық аурулар

Қан донорлығынан уақытша шеттету белгілері

1. Гемотрансмиссивті инфекцияларын жұқтыру факторлары:

• қан мен оның компоненттерінің трансфузиясы (күйік реконвалесценттер және резус факторға иммундау алған тұлғаларды қоспағанда – 12 ай;
• операциялық араласулар, оның ішінде түсіктер, аппендэктомия, холецистэктомия, репродуктивтік жүйе мүшелері және амблуторлық хирургия – 4 ай;
• аллогендік қанның сілімейлі қабаққа түсуі немесе инъекциялық инемен укол алғандар– 4 ай;
• аллогендік дің жасушаларын енгізу - 4 ай
• мөлдікқабықты, мидың қатты қабатын ауыстыру - 4 ай
• акупунктура, татуировка және пирсинг - 4 ай
• В және С гепатитін жұқтырғандармен тұрмыстық байланыста болғандар (донор сөздерінен анықталады) – 6 ай
• А гепатитін жұқтырғандармен тұрмыстық байланыста болғандар (донор сөздерінен анықталады)  - 35 ай
• қан құю жолымен таралатын аурулар бойынша эндемикалық болып табылатын, тропикалық және субтропикалық климаттық елдерде (Азия,Африка, Оңтүстік және Орталық Америка) 4 айдан астам уақыт болғандар - безгекке тестілеу нәтижесі теріс болғанда 4 ай
• тіс экстракциясы - асқынулар жоқ болса – 10 күн, (кездейсоқ бактериемия тәуекелі салдарынан) күрделі асқынулар жоқ болғанда;
• мінез-құлықтың қауіп формалары бар тұлғалар - 4 ай

2. Ауырған аурулар және вакцинациялар:

• малярия -   клиникалық және зертханалық толық сауығу сәтінен бастап 4 ай;
• сарып (зерттеудің зертханалық әдістерімен расталған) - клиникалық және зертханалық толық сауығу сәтінен бастап 2 жыл;
• ішсүзек- айқын функционалдық бұзылулар болмаса, клиникалық және зертханалық толық сауығу сәтінен бастап 1 жыл;
• ангина -     сауығу кезінен бастап 1 ай;
• тұмау, жіті респираторлық вирустық инфекция -    сауығып, өзін-өзі қанағаттанарлық сезінгенде 2 апта;
• тұрақты шектеулер критерилеріне жатпайтын инфекциялық аурулар- жазылғаннан бастап 6 ай;
• орналасуына қарамастан шиеленісу кезеңіндегі жіті және созылмалы аурулар острый гломерулонефрит -  расталған толық жазулудан кейін 5 жыл;
• шиеленісу фазасындағы аллергиялық аурулар - шиеленісу мерзімі басылғаннан кейін  - 2 ай;
• вегеттық-тамырлық дистония -      емделуден кейін  - 1 ай;       
• Q- қызбасы -  толық клиникалык жазылғаннан соң  - 2 жыл;
• жүктілік және бала емізу кезеңі -   босанғаннан соң  - 1 жыл;
• өлтірілген вакцинамен (В гепатиті, көк жөтел, паратифтер, тұмау, анатоксиндер, сіреспе, дифтерия және тағы да басқалары) егу алғандар- 2 апта;
• тірі вакцинамен (сарып, оба, туляремия,туберкулез, қызылша, эпидемиялық паротит, ішсүзекке қарсы тірі бәсендетілген вакцина, сіріспеге қарсы тірі бәсендетілген вакцина, полиомиелит және тағы басқалары) егу алғандар - 4 апта;
• құтыршақ ауруына, кене энцефалитіне қарсы вакцина- жұқтыру көзімен байланысқа түскеннен кейін  - 1 жыл;
• манту реакциясы (егілген орынының айқын қабыну белгілері болмағанда) - айқын қабыну белгілері болмағанда) - 2 апта;

3. Көңіл-күйі себебінен және өзге де факторлар бойынша терапевттің шеттетуі:

• ішімдік қабылдау - 48 сағат;
• антибиотик қабылдау – қабылдау аяқталғаннан кейін 2 апта;
• анальгетиктер, салицилаттарды қабылдау- қабылдау аяқталғаннан кейін  - 3 күн;
• тамыр соғуының жиілігі минутына 50-ден кем және 100-ден артық соққы, аритмия - 48 сағат;
• диастоликалық қысым 100 мм. жоғары  сын.бағ. немесе 60 мм. сын. бағ.  төмен - 48  сағат;
• Bli>дене температурасы 380С жоғары - 2 апта;
• қан тапсырар алдында түнгі уақыттағы жұмыс - 24 сағат;

Қан тапсырар алдында не білу керек

ҚР ДМ бұйрығының негізінде донорларды қабылдау  қан орталықтарында ҚР паспорты (жеке куәлік) болғанда немесе әскери қызметкерлер үшін  әскери билет  болғанда жүзеге асырылады.

Донорларға келесі талаптарды  білу және сақтау керек. Қан тапсырған күндері қан тапсыратын адамдарды түнгі уақыттағы, нормадан артық жұмыстарға, ауыр жұмыстарға, еңбектің зиянды қауіпті шарттарында жұмыстарға қатыстыруға рұқсат етілмейді.

Қан тапсырғанға дейін 2-3 сағат бұрын майлы тағам ішуге болмайды. Донор қанды аш қарынға тапсырмауы керек. Кешкілікте 6-7 сағат бұрын кешкі ас ішкен жөн, ал қан тапсыратын күні жеңіл таңғы аспен шектелу қажет.

Қан тапсырар алдында және тапсыратын күні алкоголь ішімдіктерін пайдалануға тыйым салынады.

Донор болудың артықшылықтары

Тұрақты түрде қан тапсыратын адамдар қан тапсырмайтын адамдарға қарағанда инфарктпен 10 есеге сирек ауырады. Қан тапсыру арқылы, сіз жүрек-қантамырлары жүйесін бекітесіз және ағзаның өзіндік жаңартылу қызметін қосасыз. 60 жастан асқан, өмірінде бірінші рет қан тапсырып тұрған адамдар, сондай-ақ 65 жастан асқан адамдар қанды тапсыруға медициналық тексеріс жүргізетін адамның шешімі бойынша жіберілуі мүмкін. Тұрақты түрде қан тапсыратын донорлар әдеттегі адамдармен салыстырғанда 5-8 жыл көп өмір сүреді және апаттар, бақытсыз жағдайлардағы қан шығындарына неғұрлым шыдамды келеді.

Қан тапсыру иммундық және тамақ қорыту жүйелері, ұйқы безі және бауыр аурулары, сондай-ақ атеросклероздың профилактикасы үшін керек. Ағзадан артық қанды шығара отырып, сіз ішкі мүшелеріңізді жеңілдетесіз (атап айтқанда, көкбауыр және бауыр). Қандағы темірдің жоғары құрамы — зиянды. Қан шығыны темір құрамын азайтады.

Қан тапсыру кезеңдері

Қан тапсыру реттілігі мен кезеңдері

Қан орталығына келу

СҚО Облыстық қан орталығына қош келдіңіздер!

 Донорларды қабылдау: Дс-Жм сағат 08:00-ден 13:00-ге дейін.               

Сн-Жс — демалыс

Донация — (ағылшынша donation — «сыйлау») бұл адамның қан тапсыру рәсімі. Алайда, адам донациялау алдында, ол «донор жолы» деп аталатын жолдан өтеді.

 І – кезең. Сауалнама толтыру.

Әрбір донор өз жолын сауалнама толтырудан бастайды.

 Донор сауалнаманы толтырады, онда өзінің денсаулығы жайында және өмір сүру салты туралы қажетті міліметтерді көрсетеді.

ІІ – кезең. Тіркеу орнынан өткенде тіркеуші донордың жеке куәлік құжаты бойынша идентификация жүргізеді.

ІІІ – кезең. Зертханалық талдауға тапсыру

 Кейін зертханада донор саусағынан қан алынады, бұл, донордың гемоглобин мөлшерін, сондай-ақ басқа да қан факторларын анықтау үшін қажет.  Осы талдау нәтижелерінен қан тапсырған адам бұл күні донор бола ала ма екені анықталады.

IV — кезең. Терапевттің қарауынан өту

Терапевтке қаралу

Бұдан соң донор терапевтке қаралуға жіберіледі. Терапевт донорды тексеріп, сауалнаманы қарап, оған оның  денсаулығы жайында, өмір сүру салты және дағдылары туралы қосымша сұрақтар қояды.

Дәрігер дәрігерлік этика ережесін сақтайды, донордан алынған ақпарат дәрігерлік құпияны құрайды.

Қан тапсыруға жіберу туралы шешімді дәрігер қабылдайды.

V — кезең. Буфет

Қан тапсырар алдында донор буфетке жіберіледі, онда оған рәсім алдында әлденіп алуын ұсынады. Организмдегі сыйықтық балансы үшін көбірек сыйықтық ішу ұсынылады,  мысалы, печеньемен және тоқашпен шырын немесе сыйық шай.

VI — кезең. Қан алу

Қанды тапсыру донор үшін барынша қолайлы жағдайда, арнайы донор креслосында жүзеге асырылады.

Донордан 450 мл қан алынады. Тұтас қан тапсыру рәсімі – 10-15 минут уақыт көлемін алады.

Плазма тапсыру - 30-50 минут көлемінде уақыт алады.

VII — кезең. Касса. Анықтама беру

 Донациялаудан кейiн әр донорға анықтама беріледі, ол  кейбiр жеңiлдiктер мен артықшылықтарға құқық бередi.  Сондай-ақ,  донорларға қан және оның компоненттерін тапсырғаннан кейін – күш қуатын қалпына келтіру үшін тамақтануға өтемақы төленеді.  

Қан тобы

Қан тобы — жануарлар эритроциттерінің мембраналарына қосылған, көміртектердің және ақуыздардың өзіндік топтарын жекешелендіру тәсілдері арқылы анықталатын эритроциттер  мінездемесінің жеке антигендік сипаттамасы.

Қан топтарын анықтаудың биохимиялық емес негіздері

Адам эритроциттерінің мембранасында 300 астам түрлі антигенді айқындауыштар бар, олардың молеркулалық құрылымы хромосомалық локустардың сәйкес генді аллельдарымен кодталған. Осындай аллельдердің және локустардың саны қазыргі уақытта нақты анықталмаған.

«Қан тобы» термині аллельді гендердің түрлі сандарынан құралатын анық бір локустармен бақыланатын эритроцитарлы антигендердің жүйесін сипаттайды, мысалы АВ0 жүйесіндегі А, В және 0 (нөл) сияқты. «Қан түрі» термині ол оның антигенді фенотипін көрсетеді (толық антигенді «сурет», немесе антигенді профиль) – қанның барлық топтық антигенді мінездемелерінің жиынтығы, қан тобының барлық кешенді мұралық гендерінің серологиялық анықтамасы.

Адамның қан тобының екі маңызды жікетеуі – бұл AB0 жүйесі және резус-жүйесі.

Басқа антигендердің сондай-ақ 46 таптары белгілі, олардың көпшілігі АВ0 және резус-факторға қарағанда сирек кездеседі.

1900 жылы ғалым Карл Лайнштайнермен ұсынылды. Осы жүйенің аллельді гендерінің бірнеше негізгі топтары белгілі: A¹, A², B и 0. Осы аллельдер үшін ген локустары 9 хромосоманың ұзын түтігінде орналасқан. Трансфераз таптарына жататын гликозилтрансфераз арнайы ферменттері бірінші үш гендер - A¹, A² және B гендерінің негізгі өнімдері болып табылады, бірақ 0 генінің емес. Осы гликозилтрансфераздар гликозилтрансфераздың A¹ және A² түрлері жағдайында N-ацетил-D-галактозамин, гликозилтрансфераздың В-түрі жағдайында D-галактоза өзіндік қанттарды тасымалдайды. Бұл ретте, гликозилтрансфераздың барлық үш түрі тасымалданатын көмірсутекті радикалды қысқа олигосахаридті тізбегінің альфа-байланыс буынына қосады.

Атап айтқанда және ерекше түрде, эритроцит мембраналарының гликолипидтерінің және гликопротеидтерінің көміртек бөлігі және айтарлықтай аз бөлігінде басқа талшықтардың және ағза жүйесінің гликолипидтері және гликопротеидтері осы гликозилтрансфераздарымен гликозилидтаудың субстраттары болып табылады. Атап айтқанда, беткі антигендердің бірі агглютиоген – эритроциті А немесе В гликозилтрансферазды осы немесе басқа қантпен (N-ацетил-D-галактозаминмен немесе D-галактозамен) өзіндік гликозиттау  және А немесе В өзіндік агглютиногенді құрастырады.

Адам қанының плазмасында α және β агглютинин, эритроциттерде - A және B агглютиноген болуы мүмкін, сонымен қатар A және α ақуыздарынан тек қана біреуі құралады, B және β ақуыздары үшін де бірдей.

Осылайша, төрт ұйғарынды комбинация бар, осы адам үшін қайсысы сипатталатынын оның қан тобы анықтайды [1]:

α және β: бірінші (0)

A және β: екінші (A)

α және B: үшінші (B)

A және B: төртінші (AB)

Қанның резусы — бұл қызыл қан түйіршіктерінің (эритроциттер) бетінде орналасқан антиген (ақуыз). Ол 1940 жылы Карл Ландштейнермен және А.Вейнермен анықталды [2]. Еуропалықтардың шамамен 85 % (үндістердің және азиаттардың 99 %) резус бар және сәйкесінше резус-оң болып табылады. Ал қалған 15 % (африкалықтардың 7 %) ол жоқтарда – резус-теріс. Қанның резусы иммундалған ананың және ұрықтың эритроциттерінің резус-тартыстарының салдарынан туындайтын жаңа туған нәрестелердің гемолитикалық сарыаурудың қалыптасуында маңызды рөл атқарады.

Қанның резусы – бұл санмен, әріппен және символдармен белгіленген 40 астам антигендерді қосатын күрделі жүйе екені белгілі. D (85 %), С (70 %), Е (30 %), е (80 %) түріндегі резус-антигендер жиірек кездеседі – олар сондай-ақ аса жоғары антигендікке ие. Резус жүйесінде нормасында бір атаулы антигендер жоқ, бірақ олар егер резус-теріс қанды адамға резус-оң қанды құйған жағдайда пайда болуы мүмкін.  

Осы уақытта Даффи, Келл, Кидд, Льюис және т.б. жүйелері сияқты қанның топтық антигенді жүйелерінің ондағаны зерттелді және сипатталды. Зерттелген және сипатталған қанның топтық жүйелерінің саны тұрақты түрде өсуде.

Келл (Kell) топтық жүйесі 3 қан топтарын (К—К, К—k, k—k) қалыптастыратын 2 антигеннен тұрады. Келл жүйесінің антигендері белсенділіктері бойынша резус жүйесінен кейін екінші орында тұр. Олар жүктілік, қан құю кездерінде сенсибилизацияны тудыруы мүмкін, жаңа туған нәрестелердің гемолитикалық ауруына және гемотрансфузиялық асқынудың себебі болып табылады.[3]

Кидд (Kidd)  топтық жүйесі lk (a+b-), lk (A+b+) және lk (a-b+) 3 қан тобын қалыптастыратын 2 антигенді қосады. Кидд жүйесінің антигендерінде сондай-ақ изоиммундық қасиеттері бар және жаңа туған нәрестелердің гемотологиялық ауруына және гемотрансфузиялық асқынуына әкеліп соғуы мүмкін. Ол сондай-ақ қандағы гемоглобинге байланысты.

Даффи (Duffy) топтық жүйесі Fy (a+b-), Fy (a+b+) және Fy (a-b+) 3 қан тобын қалыптастыратын 2 антигенді қосады. Даффи жүйесінің антигендері сирек жағдайларда сенсибилизацияны және гемотрансфузиялық асқынуларды тудыруы мүмкін.

MNSs  топтық жүйесі күрделі жүйе болып табылады, ол 9 қан тобынан құралады.  Осы жүйенің антигендері изоиммунды антизаттардың пайда болуын шақыруы мүмкін, яғни қандарды құю кезінде сиыспауына әкеліп соғуы мүмкін. Осы жүйенің антигендеріне туындаған антизаттармен туындаған жаңа туған нәрестелерде гемолитикалық аурулардың жағдайлары белгілі.

2012 жылдың ақпанында Вермонт университеті (АҚШ) ғалымдары Қызыл Крест Қан орталығынан (Red Cross Blood Center)  жапон әріптестерімен және Қан құю ұлттық институтынан (French National Institute for Blood Transfusion) француз ғалымдарымен қызметтесіп  ABCB6 және ABCG2В эритроциттердің бетінде екі ақуызын қосатын жаңа екі «қосымша» қан топтарын ашты. Осы ақуыздарды  тасымалдаушы ақуыздарға жатқызады (клетканың ішінде және сыртында метаболиттердің, иондардың тасымалдауында қатысады).

Алғашқы рет 1950 жылдардың басында анықталды, жуан ішектің қатерлі ісігімен ауыратын емделушіге қанды қайта құйғаннан кейін донордың материалынан бас тарту реакциясы басталған кезде.  Revue D Hématologie  медициналық журналында жарияланған мақалада емделушіні миссис Вел аталатын. Әрі қарай бірінші рет қан құйғаннан кейін емделушіде белгісіз молекулаға қарсы антизаттар пайда болды. Реакцияны тудырған затты ешқандай жолмен анықтауға мүмкін болмады, ал жаңа қан тобын осы жағдайға орай Вел-теріс деп атады. Бүгінгі статистика сәйкес осындай топ 2500 ішінен бір адамда кездеседі.  2013 жылы Вермонт Университетінің ғалымымен затты жекешелендіруге мүмкін болды, ол SMIM1 атауын алған ақуыз еді. SMIM1 ақуызының ашылуы зерттелген қан топтарының санын  33 дейін жеткізді.

Адамның қан топтарының үйлесімділігі

AB0 қан топтарының үйлесімділік теориясы донор қандарының апатты жетіспеушілік жағдайында Екінші Әлемдік соғысы уақытында қан құю барысында пайда болды.

Түрлі топты қандарды құю сызбасы

Донордың және алушының қандарында «үйлесімді» қан топтары болуы тиіс. Ресейде өмірлік көрсеткіштер бойынша және АВ0 қан құрамының жүйесі бойынша бір топтылар болмаған жағдайда (балалардан басқа) мөлшері 500 мл дейін кез келген басқа қан тобын алушыға  0(I) тобының резус-теріс қанын құюға жол беріледі. Резус-теріс эритроцитты жиын немесе А(II) немесе В(III) топтарының донорларынан жүзгін жанды көрсеткіштер бойынша оның резус-тиістілігінен тәуелсіз AB(IV) тобымен алушыға құйылуы мүмкін. Бір топты плазма болмаған жағдайда алушыға АВ(IV) тобының плазмасы құйылуы мүмкін.

XX ғасырдың ортасында 0(I)Rh  тобының қаны кез келген басқа топтармен үйлесімділігі туралы болжам жасалған. 0(I)Rh тобының адамдары «әмбебап донорлар» болып саналатын, және олардың қаны кез келген мұқтаж адамға құйылуы мүмкін болатын. Осы уақытта осындай қан құюлар амалсыз жағдайларда қолайлы болып есептеледі, бірақ 500 мл асырмай.

0(I)Rh  қан тобының басқа топтармен үйлесімсіздігі сирек кездесетін және осы жағдайға ұзақ уақыт тиісті көңіл аударылмады. Төмендегі кестеде адамдар қандай қан топтарын бере алатынын / ала алатынын көрсетілген (үйлесімді комбинациялар таңбамен белгіленген). Мысалы, A(II)Rh қан тобының иесі 0(I)Rh- немесе A(II)Rh−  қан топтарын ала алады және AB(IV)Rh+, AB(IV)Rh−, A(II)Rh+ немесе A(II)Rh− қан топтары бар адамдарға бере алады.

Донорға жұмыс орнына анықтама

  Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес донорлар кепілдікке, өтемақыға және жеңілдіктерге құқылы.

    Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы Кодекстің    167-бабының 1 тармағына сәйкес донор болып табылатын қызметкерді медициналық зерттеп-қарау және қан мен оның компоненттерін донациялау күндері жұмыс беруші орташа айлық жалақысын сақтай отырып, жұмысынан босатады.

     Донорлық функцияны өтеусіз жүзеге асыратын донор орташа жалақысы сақтала отырып, қосымша бір демалыс күнін алады.

     Осылайша, бір мұндай кепілдіктердің бірі донациялау күндері жұмыстан босату және содан кейін қосымша демалыс күнін ұсыну болып табылады, егер донор болып табылатын қызметкер жұмыс берушімен келісім бойынша қан мен оның компоненттерін донациялау күндері жұмысқа шықса, оның орташа айлық жалақысы сақтала отырып, өзінің қалауы бойынша басқа демалыс күні беріледі не бұл күн жыл сайынғы еңбек демалысына қосылуы мүмкін.

      Сонымен қатар Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 126-бабына сәйкес донор болып табылатын жұмыскердің тексерілу және қан мен оның компоненттерін донациялау уақытында жұмыс орны (лауазымы) мен орташа жалақысы сақталады.